Ik zit in een film: auto’s met gierende banden, geweren in de aanslag en een schreeuwende, rennende menigte. Dit alles speelt zich af in Het Hof van Nederland, een interactief museum in Dordrecht. Ik maak deel uit van de film en zit vooraan bij de Eerste Vrije Statenvergadering van 1572. Deels is die in het huidig tijdgewricht geplaatst om de toenmalige situatie beter invoelbaar te maken. En dat werkt ongelooflijk goed. Zeker als aan het einde van de film het doek oprolt en we in de zaal blijken te zitten waar de vergadering daadwerkelijk plaatsvond. Hier is dus de basis gelegd voor de onafhankelijke Republiek der Nederlanden, de voorloper van het huidige Nederland.
Augustijnenklooster
Het Hof van Nederland. Een zeer toepasselijke naam dus. In dit museum wordt de geschiedenis van Dordrecht verteld en haar verwevenheid met de ontstaansgeschiedenis van Nederland. Tot 1572 was dit een augustijnenklooster. Maar als de stad zich bij de Statenvergadering achter Willem van Oranje schaart in de strijd tegen het katholieke Spanje van koning Filips II en zijn hertog van Alva verliest het klooster zijn religieuze functie. De tentoonstelling bevindt zich dan ook in de gewelven van wat ooit de kloosterkelder was en in de eet- en slaapzaal van de monniken.
Alles zelf doen
In Het Hof van Nederland mag je veel zelf doen. Ik druk op knoppen, start filmpjes, speel geluidsfragmenten af. Een animatie laat zien hoe Dordrecht – gelegen aan een knooppunt van rivieren – in korte tijd groeit en de eerste stad van Holland wordt met haven en machtige handelspositie. In 1475 is het een rijke stad met 10.000 inwoners, stenen huizen met opslagzolders en wijnkelders. In zaal De Overtuiging kies ik voor videoportretten van een humanist, hindoe en boeddhist om mij te vertellen wat hen drijft. Verderop hangt een schilderij van de Synode van Dordrecht uit 1618 – ja wat was dat ook alweer – waar ik op de geportretteerden klik om te weten wie waar zat tijdens die eindeloze sessies een half jaar lang om de godsdienstoorlog tussen remonstranten en contra-remonstranten uit te vechten. De laatsten winnen en besluiten om de bijbel voortaan rechtstreeks naar het Nederlands te vertalen. Het levert de Statenbijbel op. De klokken en klepels vallen in mijn hersenpan weer keurig op hun plek.
Vrijheid en tolerantie
Ik eindig bij De Basis. Daar liggen in de vloer de notulen van die Eerste Vrije Statenvergadering. Op de muur hangt een videoscherm met daarop de volgende tekst: ‘In 1572 werd in dit gebouw de basis gelegd voor een onafhankelijk land. Waar je vrij bent om te denken wat je denkt, te geloven wat je gelooft en te zijn wie je bent. Vrijheid en tolerantie horen bij Nederland, daar teken ik voor.’ Ik pak de pen, zet mijn handtekening eronder en ontvang even later de getekende oorkonde als souvenir in mijn mailbox. De geschiedenis is aantrekkelijk in perspectief geplaatst in het boeiende Het Hof van Nederland.