Wandelen over de vestingwal van kasteel Huis Bergh, klimmen door het heuvelachtige Bergherbos en struinen tussen bloeiende akkers die golven tot aan de bosrand, daar geniet ik altijd weer van. Het maakt voor mij de Trage Tocht ’s-Heerenberg tot de mooiste wandeling in het Montferland. Waar dat ligt? In de Achterhoek.

Kasteel Huis Bergh

Via een klein voetpad kom ik op de vestingwal. Als een halve maan ligt de wal rond de Pancratiuskerk en kasteel Huis Bergh. De oude beukenbomen met daaronder bloeiend duizendblad, vormen aan beide zijden een dichte, groene haag. Ik buk om onder het bladerdek door naar Huis Bergh te kijken. De uit de 13e eeuw stammende verdedigingsburcht is een van de grootste kastelen van Nederland. Eigenaar en textielfabrikant Jan van Heek bracht in 1946 het kasteel met tientallen gebouwen, een uitgebreide middeleeuwse kunstverzameling, het familiearchief en zo’n 1400 hectare aan vooral bossen en natuurgebieden onder in de Stichting Huis Bergh. Daardoor is het als geheel bewaard gebleven. Voor wie wil: je kunt het kasteel in.

Uitzicht op Duitsland

Na beukenbossen ga ik door een klaphek en sta direct in open veld. De zon schijnt over de glooiende akkers, in de verte hangt een stofwolk achter een ploegende tractor. Met een ruime boog wandel ik rond het dorp Stokkum dat aan de voet van de stuwwal ligt. Kort daarna klim ik naar een van de toppen in het Montferland. Eenmaal boven, neem ik nog eens 104 treden – ik heb ze geteld – en dan sta ik bovenin de houten uitkijktoren op de Hulzenberg. Op ruim 82 meter boven NAP heeft het uitzichtpunt wel wat weg van een middeleeuwse wachterstoren. Bij helder weer zie je Zutphen, Nijmegen en Kleef liggen. Nu kijk ik naar dramatische wolkenpartijen; regen op komst. Desondanks herken ik in de verte het kerkje van Hoch-Elten duidelijk op de Elterberg.

Bos, heide en weilanden

Sommige mensen vinden alleen maar wandelen door bos saai. Het Bergerbos biedt echter meer variatie dan de naam doet vermoeden. Ik kom over de Groote Heide, wandel over een verend pad door naaldbos en loop langs de bosrand met bermen vol veldbloemen en af en toe een grenspaal. Wandelen in het Montferland is echt prachtig, het is zo gevarieerd. En dan te bedenken dat deze Trage Tocht ’s-Heerenberg slechts een van de vele wandelroutes in het Montferland is.

Motte Montferland

Bijna aan het einde van de wandeling passeer ik nog een hoogtepunt: Motte Montferland, een handmatig opgehoogde natuurlijke heuvel van zeventien meter hoog, daterend uit de 9e eeuw. Het is de oudste en grootste motte van Nederland. Mottes waren voorlopers van middeleeuwse kastelen die meestal bestonden uit een heuvel met een houten hek of gracht eromheen, en een woonvertrek. Een zeer bescheiden kasteel in spe dus. Motte Montferland wordt al sinds het jaar 1000 bewoond, tegenwoordig is het een hotel-restaurant. Het is een van de achttien heuvels in en om het Montferland. Al die variatie onderweg zorgt ervoor dat ik liefst elk seizoen terugkom om deze wandeling door Montferland te maken.

De Trage Tocht ’s Heerenberg staat in de mooie wandelgids Wandelen over ongebaande paden in de Achterhoek.