Aan de Amsterdamse Keizersgracht bevindt zich een bijzonder museum. Nihon no hanga. Hier deelt Elise Wessels twee maanden per jaar haar privécollectie Japanse prenten belangeloos met het publiek. Die collectie beslaat 2000 Japanse prenten uit de bloeiperiode 1910 – 1950 en is de grootste in zijn soort wereldwijd.

Geen Hokusai of Hiroshige

Vraag me wat ik kenmerkend vind voor de Japanse prentkunst en ik zeg de manier waarop koi karpers, woeste golven en striemende regen worden afgebeeld. Naast alle landschappen, krijgers en vrouwen. Karakteristiek en verfijnd. En dan denk ik vooral aan de prenten uit de eerste helft van de 19e eeuw van kunstenaars als Hokusai en Hiroshige. Uit de tijd dat Japan nog afgesloten was van de rest van de wereld en kunstenaars deden wat eeuwenlange traditie en hun goddelijke zelf hun ingaf.

Shin hanga en sosaku hanga

In museum Nihon no hanga zie ik een heel ander Japan. Het Japan waar klassieke Japanse onderwerpen als de berg Fuji of een landschap opeens realistisch of impressionistisch aandoen (shin hanga). Of waar nieuwe thema’s zoals het boerenleven worden verbeeld in heldere kleuren (sosaku hanga). Ook al is en blijft het allemaal onmiskenbaar Japans. Kortom, ik zie het Japan dat sinds 1860 toegankelijk is voor buitenlanders en waar de invloed van het westen voelbaar is door andere onderwerpen en nieuwe technieken en stijlen. En dat is precies waardoor Wessels geïntrigeerd raakte.

Rondleiding Nihon no hanga

Ik liep rond en wist in eerste instantie niet wat ik ervan moest vinden. Het was wennen. Erover horen helpt leren waarderen, zo constateerde ik tijdens de rondleiding. Daarbij vertelt Wessels boeiend over haar passie, over het bijzondere van de prenten en over de totstandkoming en naam van haar museum. Nihon blijkt een ander woord voor Japan en hanga betekent prent. No is een tussenwoordje. Japanse prenten dus. En dat allemaal in een klassiek grachtenpand met rustgevende inrichting dat heel verrassend een trappenhuis heeft in de stijl van de Amsterdamse School. Ook hier blijken oud en nieuw goed samen te gaan.

Elise Wessels overleden

Update: Op 6 juni 2023 overleed plotseling Elise Wessels. In november was in Nihon no hanga een afscheidsexpositie te zien, die al in de maak was: 100 Years After the Quake over de Grote Kantõ aardbeving in 1923. Tevens was het een In Memoriam met een selectie van door Wessels geliefde houtsnedes en objecten. Het museum is nu voorgoed gesloten. Gelukkig heeft ze in het jaar voor haar overlijden een groot deel van haar bijzondere collectie geschonken aan het Rijksmuseum. En dus wordt er goed voor haar prenten gezorgd en kunnen wij ze af en toe bewonderen.